Ontmoeting met de berggorilla’s

Een lang gekoesterde wens gaat in vervulling, een ontmoeting met de berggorilla’s van Rwanda. Na enig aarzelen of ik Rwanda tekort doe als ik uitsluitend naar dit land reis voor een gorilla trekking en een bezoek aan Kigali, besluit ik toch deze korte reis te maken. Terugkeren om het land beter te leren kennen kan altijd nog.

Visum

Met KLM reis ik in ongeveer 8 uur rechtstreeks naar Kigali, de hoofdstad van Rwanda. Er stappen niet veel passagiers uit. De meeste vliegen door naar Oeganda, waarmee KLM de vlucht naar Kigali combineert. De luchthaven is qua grootte vergelijkbaar met Rotterdam Airport. De douaniers zijn vriendelijk en de formaliteiten verlopen voorspoedig. Ter plaatse betaal je 30 Amerikaanse dollars voor een visum. Contant, of met een creditcard. Het visum vraag je voor vertrek aan via de website van de Immigration Office van Rwanda. Deze website functioneert niet optimaal, maar uiteindelijk ontvang je binnen vijf werkdagen per e-mail goedkeurig van je aanvraag.

Kigali

Kigali is een overzichtelijke hoofdstad. Het valt op hoe opgeruimd en georganiseerd Kigali is in vergelijking met andere grote steden in Oost-Afrika, zoals Nairobi en Mombasa. De infrastructuur is goed. Binnen 10 tot 15 minuten van de luchthaven liggen diverse hotels, dus na een korte transfer bereik ik mijn hotel. Wanneer het de volgende ochtend licht is, wordt meteen duidelijk waarom Rwanda ‘Land van Duizend Heuvels’ wordt genoemd. Tijdens het ontbijt heb ik een mooi uitzicht op het heuvelrijke landschap.

Kigali Memorial Centre

In 1994 vond in Rwanda een vreselijke genocide plaats, waarbij 500.000 tot 1 miljoen Tutsi’s en gematigde Hutu’s werden vermoord. Ter herinnering aan de slachtoffers van deze volkerenmoord is het Kigali Memorial Centre opgericht. Ik bezoek het museum, waar twee dingen veel indruk maken. In de eerste plaats de filmpjes van overlevenden. Vaak mensen van mijn eigen leeftijd of jonger die tijdens de genocide hun familie hebben verloren en nu als een van de weinige overlevenden door moeten met hun leven. Hartverscheurende verhalen, heel ingetogen in beeld gebracht. Ten tweede het besef dat de Hutu’s en Tutsi’s in Rwanda altijd in vrede naast elkaar hadden geleefd totdat de kolonisatie door België daar vanaf 1916 verandering in bracht.

Hotel Rwanda

Jaren geleden bekeek ik Hotel Rwanda, een film over de genocide. Het hotel waar dit waargebeurde verhaal zich afspeelt is nog steeds operationeel. Het heet Hotel des Mille Colines (inderdaad, hotel van duizend heuvels). Een mooi eerste klasse hotel met een fijn zwembad en moderne kamers, een prima optie voor reizigers.

Volcanoes National Park

Vanuit Kigali is het ongeveer tweeënhalf uur rijden naar Volcanoes National Park. Dit oudste nationale park in Afrika is in 1925 opgericht om de gorilla’s te beschermen tegen stropers. Ik verblijf net buiten het nationale park in de Mountain Gorilla View Lodge, een ruim opgezet complex met grote bungalows in een royale tuin. De bungalow heeft een open haard, die in de namiddag wordt aangestoken en nog een keer wordt opgestookt terwijl je dineert. Vanwege de ligging in de dichtbegroeide heuvels, kan het hier ’s avonds afkoelen en wat klam worden. ’s Avonds vind ik ook een heerlijk warme kruik in mijn bed.

De trekking

Er leven tegenwoordig ongeveer twintig gorillagroepen in Volcanoes National Park, waarvan er tien gewend zijn aan bezoek van mensen. Ik word ingedeeld in een groep van acht fitte toeristen die met elkaar de Isabukuru gorillagroep gaan bezoeken. Na een wandeling van ongeveer tweeënhalf uur door modderig en steil terrein, beduiden onze trackers dat we vlak bij de gorilla’s zijn. Er trekt een stroomstootje door mijn lichaam. Onze dragers passen op de rugzakken en wij lopen door met alleen onze camera’s.

En daar zijn ze dan! Een groep van vijftien gorilla’s, waaronder twee zilverruggen en een moeder met een tweeling van vijf maanden oud. Het is werkelijk magisch, ik heb er geen ander woord voor. We kunnen heel dichtbij komen en de gorilla’s vinden het prima. Ze houden ons in de gaten, maar storen zich niet aan ons bezoek. Ze vlooien elkaar, peuteren in hun neus of liggen een beetje te doezelen. Een van de jonge mannetjes, een kleuter nog, vindt het hartstikke leuk dat wij er zijn en haalt allerlei capriolen uit. Hij roffelt op zijn borst, maakt koprollen en komt op een bepaald moment zo dicht in de buurt dat wij hem bijna kunnen aanraken. Dat is niet de bedoeling, de ranger gebaart dat we wat naar achteren moeten lopen.

In het begin is iedereen in de groep vooral gericht op het nemen van foto’s. Naarmate we wat langer bij de gorilla’s zijn, wordt het geklik van de camera’s minder en staat iedereen stil te genieten. Wat een bijzondere ervaring. En wat staan we dichtbij, namelijk op een kleine drie meter afstand. Wow! Wanneer we na een uur de groep weer met rust moeten laten, willen we helemaal nog niet vertrekken. Maar zo zijn de regels, dus we volgen de trackers weer terug de berg af.

De sterke verhalen

’s Avonds in de lodge worden de verhalen uitgewisseld. Ik had verschillende reizigers ontmoet, waarvan een aantal in een andere groepen werden ingedeeld. Iedereen vertelt vol vuur over zijn of haar ontmoeting met de gorilla’s. Sommigen bezochten groepen die zich vlak aan de rand van het nationale park bevonden, zij hadden binnen een half uur de gorilla’s al gevonden. Enkelen waren op wat meer afstand gebleven, maar ook het tegenovergestelde was gebeurd: een man was opzij geduwd door een gorillamannetje in de puberleeftijd, dat een beetje aan het dollen was. Schijnt vaker te gebeuren, net als dat kleintjes voorzichtig de toeristen aanraken.

Community Based Tourism

Nog helemaal vol van mijn ontmoeting met de berggorilla’s maak ik de volgende dag een uitstapje in het kader van Community Based Tourism. Ik bezoek dorpjes van de lokale bevolking, waar de inwoners mij laten zien hoe de zij hier leven. De kinderen huppelen met ons mee. Vanwege de geschiedenis van het land zijn veel Rwandese families ontwricht en is het dus heel belangrijk dat de jonge generatie een betere start maakt in het leven. Door de inkomsten die het Community Based Tourism project genereert, kunnen meer kinderen naar school en ontvangen hun moeders uitleg over onder meer gezonde voeding en geboortebeperking.

Tips

• In Volcanoes National Park worden dagelijks maximaal 80 gorilla permits afgegeven, wat inhoudt dat er per groep acht toeristen op bezoek kunnen. Voor een permit betaal je 750 Amerikaanse dollars.

• Voor de trekking worden toeristen in groepen ingedeeld op basis van fysieke conditie. Tevens kun je vooraf aangeven of je een lichte, medium of zware tocht wilt maken.

• Huur een drager. Dit kost tien tot twintig Amerikaanse dollar. De drager zorgt niet alleen voor je dagrugzak, belangrijker is dat hij je over het uitdagende terrein helpt, dat modderig kan zijn en steile stukken bevat. Daarnaast help je zo de lokale economie en tegelijk het draagvlak voor de bescherming van de berggorilla’s onder de bevolking.

• Zorg dat je goed weet hoe je camera werkt. Flitsen is absoluut verboden, dus je moet handmatig de belichting instellen.

• Voor de trekking zijn stevige bergschoenen nodig. Bij voorkeur hoge, maar als je liever op lage schoenen loopt (zoals ik), zijn beenbeschermers wel handig om de modder uit je schoenen te houden.

• Ook heel handig: tuinhandschoenen om te voorkomen dat je je in de jungle verwondt aan brandnetels of stekelige planten. En een regenbroek, die hetzelfde doet voor je benen wanneer je langs deze planten loopt. En je bent meteen beschermd tegen een eventuele regenbui.

• Rwandezen zijn wat terughoudend in hun contact net vreemden. Gezien hun geschiedenis is dat niet vreemd. Verwacht niet dat u zeer uitbundig wordt bejegend.